«Επαναφορά του καθεστώτος μειωμένων συντελεστών Φόρου Προστιθέμενης Αξίας στις Νησιωτικές Περιοχές»

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

Θα θέλαμε καταρχήν να συγχαρούμε εσάς προσωπικά αλλά και όλο το κυβερνητικό επιτελείο, για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν ληφθεί τόσο για την προστασία της δημόσιας υγείας, όσο και για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας εν γένει, ευελπιστώντας για την περαιτέρω βελτίωσή τους, με στόχευση στις ιδιαιτερότητες των νησιών.  

Αντιλαμβανόμαστε τη σοβαρότητα της κατάστασης και τον φόρτο της κυβέρνησης στην  αντιμετώπιση του μεγάλου αριθμού θεμάτων που προκύπτουν καθημερινά και προφανώς δεν θα απευθύναμε αυτή την επιστολή, εάν δεν πιστεύαμε ότι βρισκόμαστε στο κρίσιμο σημείο να αντιμετωπίσουμε ως χώρα το σοβαρό θέμα του φόρου προστιθέμενης αξίας στις νησιωτικές περιοχές, μαζί με τα άλλα μέτρα που λαμβάνονται για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας. Η πεποίθησή μας ότι βρισκόμαστε στη σωστή χρονική στιγμή, απορρέει από το γεγονός ότι εκ των συνθηκών, οξύνονται οι ανισότητες σε βάρος της νησιωτικότητας.

Κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε ότι, στις μέχρι σήμερα διαπιστωμένες ελλείψεις των νησιών, έρχεται να προστεθεί το μείζον θέμα των υποδομών Υγείας, οι οποίες θα αποτελούν εφεξής βασικό κριτήριο για τους επισκέπτες στην επιλογή ενός προορισμού. Δεδομένου ότι το έλλειμμα αυτό αναμένεται να επηρεάσει το τουριστικό προϊόν των νησιών, θεωρούμε ότι η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α. είναι ένα σημαντικό αντισταθμιστικό μέτρο, με τη λογική που εφαρμόσθηκε και στο παρελθόν.

Έτσι, θα θέλαμε να προσθέσουμε τη φωνή της επιχειρηματικότητας στις ενέργειες που έχουν ήδη ανακοινωθεί από τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γεώργιο Χατζημάρκο για λογαριασμό της Περιφέρειας, και την Περιφερειακή Ένωση Δήμων για λογαριασμό όλων των δήμων του Νοτίου Αιγαίου, επικροτώντας και στηρίζοντας απόλυτα τις θέσεις τους για επαναφορά των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε όλα τα νησιά.  

Ξεκινώντας από το 2014, που φάνηκαν τα πρώτα σημάδια απώλειας του ειδικού καθεστώτος μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για τα νησιά, με μια σειρά παρεμβάσεων και υπομνημάτων του, τόσο προς τις προηγούμενες κυβερνήσεις όσο και προς την παρούσα, αλλά και προς τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. (Ευρωβουλευτές, Ευρωπαϊκή Επιτροπή), το Επιμελητήριο Κυκλάδων είχε αναφερθεί εκτενώς στη σκοπιμότητα και τη σημασία της διατήρησης του δικαιώματος της χώρας μας ως κράτους – μέλους, να μπορεί να εφαρμόζει μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, όπως άλλωστε προβλεπόταν στην Οδηγία 2006/ 112 σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας.

Σύμφωνα με νομοθετική πρωτοβουλία του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει το δικαίωμα των Κρατών- Μελών να θεσπίσουν δύο μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ μεταξύ 5 και 15% για τα προϊόντα, οι οποίοι δύνανται να εφαρμοστούν σε ολόκληρη την επικράτειά τους, ωστόσο, η πρόταση δεν προβλέπει τη δυνατότητα ορισμένων κρατών - μελών, όπως της Ελλάδας, να εφαρμόσει μειωμένους συντελεστές βάσει γεωγραφικών κριτηρίων, όπως οι υφιστάμενες νομικές βάσεις ορίζουν. Η διάταξη για τους μειωμένους συντελεστές στα Ελληνικά νησιά έχει απαλειφθεί στο τελευταίο σχέδιο Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εξαίρεση αποτελεί η Πορτογαλία, με το δικαίωμά της να εφαρμόσει μειωμένους συντελεστές στη Μαδέρα και στις Αζόρες.

Κατά τη γενική συνέλευση του Δικτύου των Νησιωτικών Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων της Ευρώπης (Insuleur) η οποία πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2019 στη Μάλτα, μετά από εισήγηση του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, υιοθετήθηκε από το σύνολο των ευρωπαίων εκπροσώπων, η πρόταση να διατηρήσει η Ελλάδα το δικαίωμα για εφαρμογή μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α. στα νησιά, αποτελώντας βάση για να επεκταθεί το δικαίωμα αυτό και στο σύνολο των ευρωπαϊκών νησιών. Σχετική επιστολή για το θέμα, σας είχε αποσταλεί από τον πρόεδρο  του Insuleur, κ. Joseph Borg.

Έκτοτε δεν επανήλθαμε στο θέμα, θεωρώντας ότι στην μεταμνημονιακή περίοδο δεν είχαν ωριμάσει οι συνθήκες, αφού προηγούνταν άλλα θέματα. Όμως, χαιρόμαστε ιδιαίτερα για την άμεση αντίδραση της Ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία προχώρησε στο πρώτο βήμα, διατυπώνοντας επιφύλαξη με σκοπό τη διατήρηση των εξαιρέσεων στην κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική για τον Φ.Π.Α. και ευελπιστούμε, ότι θα διεκδικήσει με σθένος τη διατήρηση του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α για τα νησιά, και στις επόμενες φάσεις της διαδικασίας. Δεδομένου ότι η πρόταση Οδηγίας επικυρώνεται κατόπιν ομοφωνίας στο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών (ECΟFIN), η ελληνική θέση θα πρέπει με κάθε τρόπο να υποστηριχτεί, ακόμα και στην περίπτωση που θα χρειαστεί να ασκηθεί το δικαίωμα της αρνησικυρίας.  

Η εφαρμογή του ειδικού φορολογικού καθεστώτος είναι υψίστης σημασίας για τις τοπικές οικονομίες των νησιών, ενώ ιδιαίτερα για την περίπτωση της Ελλάδας που βρίσκεται σε κατάσταση “ειδικών συνθηκών” θεωρούμε ότι η παρούσα φάση, είναι περισσότερο κατάλληλη από ποτέ άλλοτε για επαναφορά των μειωμένων συντελεστών, σύμφωνα με το ισχύον νομικό καθεστώς ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές της. Αυτό επιβάλλεται άλλωστε, εκ των αντικειμενικών συνθηκών, καθώς εκτός των λόγων στους οποίους έχουμε αναφερθεί εκτενώς στο παρελθόν, οι τρέχουσες εξελίξεις διαμορφώνουν μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα και σε αυτές ακριβώς θα θέλαμε να δώσουμε έμφαση, παραθέτοντας ενδεικτικά τους παρακάτω λόγους:

• Οι συνεχείς και πολύπλευρες πιέσεις που δέχεται η Ελλάδα από τη γείτονα Τουρκία, οι οποίες θέτουν τη χώρα σε μία ιδιόμορφη κατάσταση που επηρεάζει τα νησιά, περισσότερο από τις άλλες περιοχές
• Οι επιπτώσεις από την πανδημία, οι οποίες έχουν θέσει τα νησιά σε κατάσταση αδράνειας με ανυπολόγιστης αξίας απώλειες σε έσοδα, με κίνδυνο κατάρρευσης του τουριστικού κλάδου, σε μια περιοχή που η οικονομία της χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα
• Οι ελλιπείς υποδομές Υγείας, τοποθετούν τα νησιά “εκτός χάρτη” για όσους θα έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν αφού θα αποτελούν εφεξής καθοριστικό κριτήριο για την επιλογή ενός προορισμού, δημιουργώντας έτσι συνθήκες ανισότητας στον ανταγωνισμό
• Η απειλή του ανταγωνισμού από γειτονικούς τουριστικούς προορισμούς, οι οποίοι έχουν διαχρονικά τη δυνατότητα προσφοράς καλύτερων τιμών, λόγω του ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις τους αντιμετωπίζουν χαμηλότερα λειτουργικά, φορολογικά και μισθολογικά κόστη
• Το υψηλό κόστος μετακίνησης, το οποίο συνιστά παράγοντα μη ισότιμης αντιμετώπισης και άνισου ανταγωνισμού

Η ύπαρξη και η ζωή των νησιών μας – όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά όλης της Ευρώπης - εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από πολιτικές που υιοθετούνται σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, λαμβανομένου υπόψη ότι η πλειοψηφία των νησιών δεν έχουν καμία σχέση με τα νησιά «πρώτης ταχύτητας» που αποτελούν δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Όμως, ακόμα και στην περίπτωση των νησιών αυτών (πρώτης ταχύτητας) διαπιστώνουμε σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, πόσο εύθραυστες είναι οι οικονομίες τους. Με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την πέμπτη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ένωσης με κριτήριο το ύψος του Φ.Π.Α. και ανά 200 ευρώ δαπάνης διαμονής, τα 48 ευρώ να είναι Φ.Π.Α, μπορεί ο καθένας  μας να αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να πάει μακρυά και ότι οι επιπτώσεις θα είναι άμεσες.

Θεωρώντας ότι πρόκειται για ένα ευαίσθητο ζήτημα για τις επιχειρήσεις αλλά και τις κοινωνίες των νησιών της Ευρώπης, ζητούμε από την Ελληνική Κυβέρνηση α) να εφαρμόσει άμεσα και σε μόνιμη βάση, καθεστώς μειωμένων συντελεστών στα νησιά, όπως αυτό προβλέπεται από την ισχύουσα νομική βάση (Οδηγία 2006/112 και Οδηγία 2018/0005) και β) να διεκδικήσει τη διατήρηση σε μόνιμη βάση – στην υπό διαμόρφωση νέα οδηγία - του δικαιώματος εφαρμογής ειδικού καθεστώτος μειωμένων συντελεστών για τα ελληνικά νησιά, βάσει της αρχής της ίσης μεταχείρισης, ως το ελάχιστο μέτρο που πρέπει να δοθεί  αντισταθμιστικά προς τις δυσκολίες και τις αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις και οι κάτοικοι των νησιών.   

Είμαστε στη διάθεσή σας προκειμένου να διευκολύνουμε το έργο σας σε σχέση με το θέμα.

Με ιδιαίτερη εκτίμηση,

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ