Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχαν προσφύγει τον Ιανουάριο του 2018 γονείς δύο μαθητριών από τη Μήλο και τη Σίφνο οι οποίοι κατήγγειλαν πως για να απαλλαγούν οι κόρες τους από το μάθημα των Θρησκευτικών, έπρεπε να δηλώσουν ότι δεν ήταν Χριστιανές Ορθόδοξες.

Οι εν λόγω δηλώσεις μάλιστα, θα διατηρούνταν στα σχολικά αρχεία.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έκρινε ότι το σύστημα απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών στην Ελλάδα παραβιάζει το θεμελιώδες δικαίωμα στην εκπαίδευση σε συνδυασμό με το θεμελιώδες δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας, δικαιώνοντας τους ανθρώπους που προσέφυγαν εναντίον του ισχύοντος συστήματος.

Συγκεκριμένα, εξετάζοντας την "υπόθεση Παπαγεωργίου και άλλοι κατά Ελλάδας", το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε, ομόφωνα, ότι έχει παραβιαστεί το άρθρο 2 του Πρωτοκόλλου αρ. 1 (δικαίωμα στην εκπαίδευση) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ερμηνευόμενο υπό το φως του άρθρου 9 (ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας).

Το ελληνικό κράτος υποχρεώθηκε να καταβάλει 8.000 ευρώ αποζημίωση για ηθική βλάβη σε κάθε μαθήτρια που προσέφυγε στο ΕΔΔΑ (και τους γονείς τους) καθώς και το ποσό των 6.566,52 ευρώ για δικαστικά έξοδα.

Κατά της απόφασης μπορεί να στραφεί η Ελλάδα εντός 3 μηνών, ζητώντας κρίση από το τμήμα Μείζονος Συνθέσεως του ΕΔΔΑ.

Πρόσφατα δε, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι πρέπει να επιδιώκεται η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης και ότι το μάθημα αυτό απευθύνεται αποκλειστικά στους Ορθόδοξους Χριστιανούς μαθητές.

Με άλλα λόγια το ΣτΕ επεσήμανε ότι οι ετερόδοξοι, αλλόθρησκοι ή άθεοι μαθητές έχουν δικαίωμα πλήρους απαλλαγής από το μάθημα με την υποβολή σχετικής δήλωσης, η οποία θα μπορούσε να γίνει με μόνη την επίκληση λόγων θρησκευτικής συνείδησης. Πλέον αναμένουμε τη συμμόρφωση του υπουργείου με τις παραπάνω αποφάσεις.

To Δελτίο Τύπου του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα θρησκευτικά μπορείτε να το δείτε αναλυτικά εδώ

Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι αιτούντες είναι πέντε Έλληνες υπήκοοι, γονείς και παιδιά, που ζουν στα μικρά ελληνικά νησιά Μήλος και Σίφνος. Είναι η οικογένεια του Πέτρου Παπαγεωργίου και η Ροδόπη Αναστασιάδου, με την κόρη της Σμαράγδα Ραβιόλου.

Το News 24/7 μίλησε με τον πολιτικό μηχανικό και συγγραφέα Πέτρο Παπαγεωργίου ο οποίος μας έδωσε τις λεπτομέρειες της υπόθεσης που αφορούν άμεσα την κόρη του.

Μεταξύ άλλων αναφέρει πως ή θα γίνει το μάθημα των θρησκευτικών "θρησκειολογικό, πλουραλιστικό, αντικειμενικό και θα είναι μάθημα υποχρεωτικό, ή αν το θέλεις κατηχητικό "μάθημα" θα είναι ουσιαστικά προαιρετικό, με μια απλή δήλωση μη συμμετοχής σε αυτό".

-Ποιο είναι το χρονικό της προσφυγής σας;

Το υποχρεωτικό μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία μας είναι μια υποχρεωτική κατήχηση, ένας προσηλυτισμός στο Ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα. Το ότι το "μάθημα" είναι κατηχητικό γίνεται ολοφάνερο από το περιεχόμενό του, που είναι γεμάτο από μυθολογικά αφηγήματα και από φυσικά αδύνατες υπερφυσικότητες, οι οποίες μάλιστα δεν παρουσιάζονται σαν παραδοσιακές δοξασίες του λαού μας αλλά σαν αναμφισβήτητα γεγονότα. Κι εξάλλου το ίδιο το κράτος και η εκκλησιαστική Αρχή, που συγκαθορίζει τη διδασκαλία του "μαθήματος", παραδέχονται ότι το "μάθημα" είναι προσηλυτισμός (που απαγορεύεται από το Σύνταγμα) με το να επιτρέπουν να υπάρχει απαλλαγή (υπό όρους) από ένα υποχρεωτικό μάθημα. Αν το "μάθημα" ήταν πραγματικό μάθημα αντικειμενικής μάθησης φυσικά και δεν θα έμπαινε καν θέμα απαλλαγής από αυτό. Με την αγαστή συμπαιγνία Κράτους και Εκκλησίας και σε αυτό το θέμα είναι στημένος αυτός ο θεσμικός εξαναγκασμός του υποχρεωτικού "μαθήματος", καθώς και του υποχρεωτικού εκκλησιασμού, της προσευχής κλπ.

Θεσμικός o εξαναγκασμός του υποχρεωτικού "μαθήματος", καθώς και του υποχρεωτικού εκκλησιασμού και της προσευχής

Ξεκινήσαμε λοιπόν από τη θέση ότι δεν είναι αποδεκτό να μας επιβάλλεται η υποχρεωτική κατήχηση των παιδιών μας σε δόγμα που αντιτίθεται στην φυσική αλήθεια που διδάσκουν τα άλλα μαθήματα του σχολείου, και συγχρόνως να διατηρείται η διαδικασία της απαλλαγής ισοδύναμη με ένα ιδεολογικό "φακέλωμα" της όποιας θρησκευτικής μας συνείδησης. Ή το μάθημα θα γίνει θρησκειολογικό, πλουραλιστικό, αντικειμενικό και θα είναι ΜΑΘΗΜΑ υποχρεωτικό, ή αν το θέλεις κατηχητικό "μάθημα" θα είναι ουσιαστικά προαιρετικό, με μια απλή δήλωση μη συμμετοχής σε αυτό. Ή υποχρεωτικό αλλά αντικειμενικό, ή ομολογιακό αλλά προαιρετικό. Ό,τι προτιμάς Εκκλησία, Κράτος και ίσως πλειοψηφία, αλλά έτσι, ελεύθερα για όλους και δίκαια.

Και με αυτό το σκεπτικό κάναμε (Ιούλιος 2017) τις προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά του μαθήματος Γιαβρόγλου, που είχε διαδεχτεί, με τη σύμπραξη της Ιεραρχίας, αυτό του Φίλη. Και πέρασε ο καιρός με τις απανωτές αναβολές της εκδίκασης από το ΣτΕ, πράγμα που αποτέλεσε προϋπόθεση για την προσφυγή μας (Γενάρης 18) και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), με το ίδιο σκεπτικό.

Σήμερα τα πράγματα έχουν ως εξής:

1. Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε, συνδικάζοντας και προσφυγή, από την άλλη μεριά, ορθόδοξων και θεολογικών "κύκλων" και ανταποκρινόμενο θετικά σε αυτήν, να καταργήσει το μάθημα Γαβρόγλου ως μη επαρκώς ομολογιακό και μη ενισχυτικό αποκλειστικά της ορθόδοξης συνείδησης των μαθητών και να ζητήσει από την πολιτεία να φτιάξει ένα μάθημα

- ακραιφνώς ομολογιακό του ορθόδοξου δόγματος

- αλλά ΜΟΝΟΝ και αποκλειστικά για τους ορθόδοξους μαθητές

- και με εύκολη απαλλαγή για όσους μαθητές δεν θέλουν να το υποστούν, χωρίς τη δήλωση θρησκευτικών φρονημάτων «ότι δεν είσαι χριστιανός ορθόδοξος», αλλά απλώς «για λόγους θρησκευτικής συνείδησης»

- για τους οποίους μαθητές να προβλεφθεί δημιουργία παράλληλου αντικειμενικού ηθικο-φιλοσοφικού μαθήματος εφόσον ο αριθμός τους το κάνει σκόπιμο.

2. Η Ανεξάρτητη Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων εξέδωσε Απόφαση (Αύγουστος 19) που χαρακτηρίζει αντισυνταγματική την διαδικασία της απαλλαγής με δήλωση των θετικών ή αρνητικών θρησκευτικών σου δεδομένων και συνιστά την απλή δήλωση «για λόγους θρησκευτικής συνείδησης». Και ενώ το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων παρέμενε επί δίμηνο και πλέον "κωφάλαλο" για τη συμμόρφωση με αυτές τις αποφάσεις ήρθε

3. Η Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) που καταδικάζει ομόφωνα, σαφέστατα και κατηγορηματικά το ελληνικό Κράτος για παράβαση του άρθρου 2 του Πρωτοκόλλου αρ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 9 της Σύμβασης επειδή: το υποχρεωτικό μάθημα των θρησκευτικών παραβιάζει το δικαίωμα μόρφωσης και εκπαίδευσης των προσφυγόντων μαθητών σύμφωνα με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις των γονέων τους και διατηρεί το περιοριστικό της ελευθερίας τους μέτρο της άρνησης της απαλλαγής αν δεν δηλώσουν και αποκαλύψουν ότι δεν είναι ορθόδοξοι χριστιανοί.

4. Έτσι το Υπουργείο Παιδείας δήλωσε (1 Νοεμβρίου 19) ότι θα επεξεργαστεί τις διευθετήσεις σχετικά με τα θρησκευτικά και την απαλλαγή, έτσι που να συμμορφώνεται με τις Αποφάσεις του ΣτΕ, της Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, και φυσικά του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

-Τι σηματοδοτεί η απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τη χώρα μας;

Η Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σηματοδοτεί το τέλος του θεσμικού εξαναγκασμού της υποχρεωτικής κατήχησης αφού η συμμετοχή σε αυτήν θα είναι πια προαιρετική, εθελοντική. Κανένας δεν θα εξαναγκάζεται και έτσι δεν θα μπορεί να παραπονιέται. Η Εκκλησία θα έχει τα κατηχητικά της μέσα στα σχολεία και όλοι οι "άλλοι" την ελευθερία τους. Το "μπαλάκι" πετιέται λοιπόν στο κόσμο. Να ξυπνήσει από την απάθεια και αδιαφορία του, να είναι πληροφορημένος για τις ελευθερίες και τα δικαιώματά του, και να αποφασίσει επιτέλους και χωρίς συμβατικότητες και υπεκφυγές για το ποια είναι η "θρησκευτική του συνείδηση".

Καταλαβαίνετε πάντως ότι αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να είναι το τελικό στάδιο. Δεν μπορεί να σταθεί στο σύγχρονο κόσμο. Γι αυτό θα οδηγηθούμε στο τελικό στάδιο που θα πρέπει να είναι ένα υποχρεωτικό αντικειμενικό ηθικο-φιλοσοφικό μάθημα της Ιστορίας των Ιδεών, με όλες τις δοξασίες, θρησκευτικούς και κοινωνικούς "ισμούς" που αναδύθηκαν κι εξαπλώθηκαν στην ιστορία του πολιτισμού μας κάνοντας τους ανθρώπους να τους πιστέψουν αλλά και κάποτε να τους παρατήσουν κρατώντας τα διαχρονικά ανθεκτικά τους διδάγματα. Θα είναι ένα συναρπαστικό μάθημα αληθινής μόρφωσης. Μέσα σε αυτό ο Χριστιανισμός και η Ορθοδοξία θα βρουν την αντικειμενική θέση τους.

-Πώς θα χαρακτηρίζατε εσείς προσωπικά το ζήτημα της θρησκευτικής έκφρασης στην Ελλάδα; Πόσο πίσω είμαστε σε σχέση με άλλες χώρες;

Είμαστε ένας παραμυθιασμένος λαός. Η υπερφυσικότητα κι ο μύθος εισχωρούν και μπερδεύουν την πραγματιστική θέαση του κόσμου στο μυαλό του μέσου Έλληνα. Είναι θέμα παιδείας το να αλλάξει. Αργεί. Όσον όμως αφορά την ελευθερία της θρησκευτικής έκφρασης είμαστε πολύ πίσω και το κάθε βήμα που γίνεται κάθε τόσο αντιμετωπίζει την αντίδραση της Εκκλησίας.

-Στο βιβλίο σας "Φυσιοκράτης ή δεισιδαίμων;" τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα. "με τόση γνώση που διαθέτουμε, τι πρέπει να κάνουμε για να σταθούμε τίμια και χωρίς μεταφυσικές υπεκφυγές απέναντι στη γνώση μας"; Τελικά οι κυβερνητικοί χειρισμοί των τελευταίων ετών έχουν αξιοποιήσει τον ορθό λόγο επαρκώς στο σύστημα εκπαίδευσης και αν όχι, τι πρέπει να αλλάξει ως προς τη διδασκαλία των παιδιών στα θρησκευτικά;

Το βιβλίο μου εξετάζει και εξηγεί την ιστορία του θρησκευτικού φαινομένου από την αυθόρμητη γέννησή του στους πρωτόγονους προγόνους μας, στον ανιμισμό, τη μαγεία, τις πρωτόγονες θρησκείες και μετά στις οργανωμένες θρησκείες, στα πεπραγμένα τους και στο ρόλο τους ως καθοδηγητές, συγκυβερνήτες με τους δυνάστες και συνεκμεταλλευτές των λαών. Ασκεί την κριτική προσέγγιση της θρησκευτικής μεταφυσικής από νατουραλιστική σκοπιά, (εξ ου και το "Φυσιοκράτης ή Δεισιδαίμων"), προτείνει ιδέες και δράσεις για την απελευθέρωση από τις θεσμικές επιβολές των εκκλησιών στη ζωή μας, και τέλος μεταθέτει την ανάγκη μας για πίστη κι αφοσίωσή μας από το Ανύπαρκτο στις ανθρώπινες αξίες και στην κοινότητά μας. Νομίζω ότι είναι ένα χρήσιμο βιβλίο αντικειμενικής ενημέρωσης γύρω από τη θρησκεία, την πίστη και την αλήθεια.

Για τους σχετικούς χειρισμούς των πολιτικών μας και το τι πρέπει να αλλάξει στη διδασκαλία των θρησκευτικών νομίζω ότι σας απάντησα ήδη.

-Εκτιμάτε πως θα καταλήξουμε κάποια στιγμή στον πλήρη διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας στη χώρα μας;

Αφού οι πολιτικοί μας αντί να καθοδηγούν τις λαϊκές μάζες απλά τις ακολουθούν ο διαχωρισμός θα συμβαίνει βαθμιαία ακολουθώντας το ωρίμασμα του κόσμου γι αυτόν.

-Τέλος, η θρησκεία στην Ελλάδα εν έτει 2019 συνεχίζει να πηγαίνει χέρι-χέρι με τον σκοταδισμό;

Η καθαρή θρησκεία δεν σχετίζεται με τις ακολουθούμενες από πολλές τοπικές εκκλησίες και θρησκόληπτες ομάδες, πράγματι, σκοταδιστικές, ειδωλολατρικές πρακτικές. Το κακό είναι ότι δεν βλέπουμε την Ιεραρχία να τα αποθαρρύνει αυτά αλλά τα αφήνει να συμβαίνουν υπολογίζοντας σε ένα αμαθές ποίμνιο, αν και εισπράττει το κακό γι αυτήν αποτέλεσμα από τις γκάφες που κάνουν επεμβαίνοντας κάποιοι θρησκόληπτοι φανατικοί, όπως ακριβώς συνέβη και με την υπόθεση του μαθήματος των θρησκευτικών.

Η απάντηση της Υπουργού Παιδείας για τη σχετική υπόθεση:

"Με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για τον ειδικότερο τρόπο απαλλαγής από το μάθημα των Θρησκευτικών, σημειώνεται ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων – σε συμμόρφωση και με την υπ’ αριθ. 1749/2019 πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας - δρομολογεί την τροποποίηση των κείμενων ρυθμίσεων.

Το Υπουργείο θα επεξεργαστεί και θα αντιμετωπίσει, με τρόπο συνεκτικό, όλα τα ζητήματα που εγείρονται από τις πρόσφατες σχετικές αποφάσεις των Δικαστηρίων. Στο πλαίσιο αυτό, αυτονοήτως θα τροποποιηθούν και οι ρυθμίσεις που αφορούν στο πρόγραμμα σπουδών των Θρησκευτικών και στον τρόπο απαλλαγής από το μάθημα, ώστε να είναι απόλυτα συμβατές με το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο καθώς και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου".

Το who is who του Πέτρου Παπαγεωργίου

Ο Πέτρος Παπαγεωργίου γεννήθηκε το 1943 στην Αθήνα.

Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Από το 1975 και για πάνω από είκοσι χρόνια έζησε στη Δυτική Αφρική όπου εργάστηκε σε κατασκευές δηµοσίων έργων.

Έχει ταξιδέψει και δει.

Το 2002 εξέδωσε το βιβλίο του «Το δεύτερο µήλο της γνώσης» από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ.

Ζει στη Μήλο, µε τη θάλασσα, το διάβασµα, το γράψιµο και τα καθηµερινά µιας οικογένειας που µεγαλώνει µια κόρη.