Παραμονή Χριστουγέννων 2020

Παρήλθαν ήδη 7 ημέρες από τον θάνατο (17 Δεκεμβρίου) του Γρηγόρη Μπελιβανάκη, ιδρυτή τού Εκκλησιαστικού Μουσείου Μήλου.

Ο Αδάμαντας και ο ναός τής Αγίας Τριάδας για χρόνια υπήρξαν το επίκεντρο των προσπαθειών τού Γρηγόρη Μπελιβανάκη για τη διάσωση, μέρους έστω, της εκκλησιαστικής κληρονομιάς τού νησιού. Από την ημέρα που βρήκε τυχαία κάποια εκκλησιαστικά είδη πεταμένα στα σκουπίδια, ο Γρηγόρης Μπελιβανάκης συνέλαβε το όραμα ενός Εκκλησιαστικού Μουσείου, που θα λειτουργούσε ως “Κιβωτός” τής εκκλησιαστικής ιστορίας τής Μήλου – ιστορίας που χάνεται πίσω στη βυζαντινή εποχή και στους Φράγκους δυνάστες. Ο Ναός τής Αγίας Τριάδας υπήρξε, από πολλές απόψεις, το καταλληλότερο σημείο για τη στέγαση του Μουσείου, αφού αποτελεί εκκλησιαστικό μνημείο από μόνος του και συνδυάζει αρχιτεκτονικά στοιχεία βυζαντινά, φράγκικα και νεώτερα.

Κατά διαστήματα, εκπροσωπώντας το Μουσείο, οι επιλογές τού Γρηγόρη Μπελιβανάκη γέννησαν αντιδράσεις και ο ίδιος πολεμήθηκε πολύ, από ανθρώπους που αμφισβήτησαν τη χρησιμότητα του Μουσείου με διάφορους τρόπους. Γεγονός όμως παραμένει ότι το Εκκλησιαστικό Μουσείο Μήλου άντεξε την αμφισβήτηση και εξακολουθεί να υπάρχει, στεγαζόμενο πάντοτε στην εμβληματική Αγία Τριάδα, μάρτυρας των ευγενών προσπαθειών ενός ανθρώπου για τη διάσωση της πολιτισμικής κληρονομιάς τού τόπου του. Κι αν ο Γρηγόρης Μπελιβανάκης, ο ιδρυτής τού Μουσείου, δεν υπάρχει πλέον, υπάρχουν πάντα οι παρακαταθήκες που άφησε σ’ όσους τον συνεπικουρούσαν στο έργο του: “συλλέγετε τα περισσεύματα”! Ο ίδιος, με προσωπικούς κόπους και μεγάλα έξοδα, κατάφερε να δημιουργήσει ένα πολύ μεγάλο, όσο και μοναδικό, αρχείο, με πλήθος από τεκμήρια της ιστορίας τής Μήλου, παλαιότερης και πρόσφατης, εκκλησιαστικής και κοσμικής. Ένα αρχείο που θα πρέπει πλέον να διασωθεί και να παραδοθεί προς χρήση στους ερευνητές, σε μια Δημοτική Βιβλιοθήκη-Ιστορικό Αρχείο, για το καλό τής κοινωνίας τής Μήλου.

Με την απώλεια του Γρηγόρη Μπελιβανάκη στις 17 Δεκεμβρίου, το Εκκλησιαστικό Μουσείο Μήλου δεν έχασε μόνο τον Αντιπρόεδρό του. Η κοινωνία τού Αδάμαντα αλλά και η κοινωνία τής Μήλου γενικότερα, δεν έχασαν μόνο έναν ακούραστο ερευνητή και συγγραφέα. Έχασαν, περισσότερο ίσως απ’ οτιδήποτε άλλο, έναν μεγάλο οραματιστή. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Εκκλησιαστικού Μουσείου θα εξακολουθήσει να βαδίζει στα βήματα του ιδρυτή του, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διάσωση της εκκλησιαστικής -και όχι μόνο- κληρονομιάς τού νησιού. Κάτι που ήδη γίνεται πράξη με το εκδοτικό έργο τού Μουσείου, που μέσα στο 2020 κυκλοφόρησε δύο ακόμα βιβλία, γραμμένα από τον Γρηγόρη Μπελιβανάκη, σχετικά με τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στον Πέραν Τριοβάσαλο και την Ιστορία τού Πέραν Τριοβασάλου.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Εκκλησιαστικού Μουσείου, εν μέσω πανδημίας και παντοίων δυσκολιών, εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για την απώλεια του Γρηγόρη Μπελιβανάκη – μια θλίψη που όμως οι Άγιες Μέρες μετουσιώνουν σε βαθιά πίστη για ένα καλύτερο αύριο. Μια πίστη που άλλωστε είναι έκδηλη σε όλο το έργο τού Γρηγόρη Μπελιβανάκη, του Μεγάλου αυτού τέκνου τού Αδάμαντα.

Καλά Χριστούγεννα σε όλους και σε όλες.

Το Δ.Σ. τού Εκκλησιαστικού Μουσείου Μήλου

Ο Γραμματέας, Παύλος Κοτρωνάκης