«Με τη βοήθεια των τοπικών κοινοτήτων προσπαθούμε να αποδείξουμε στην πράξη ότι η εξόρυξη και ο τουρισμός είναι στην πραγματικότητα συμπληρωματικές και όχι ανταγωνιστικές δραστηριότητες είπε ο πρόεδρος του πολυεθνικού ομίλου Gilles Michel που πραγματοποιεί εξορύξεις στη Μήλο»
Μια ιδιαίτερα αναπτυγμένη αλλά κι έντονα φορτισμένη συζήτηση των τελευταίων ετών έχει να κάνει με το αν μπορεί να συμβαδίσει η εξορυκτική δραστηριότητα με την περιβαλλοντική αειφορία, αλλά και με άλλους δυναμικούς κλάδους της οικονομίας όπως ο τουρισμός, που ειδικά σε περιοχές όπως με ορυκτό πλούτο συνυπάρχει π.χ. Χαλκιδική, Μήλος. Σημειώνεται ότι ο εξορυκτικός κλάδος συνεισφέρει το 3% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ έχει μια δυναμική που εφόσον αξιοποιηθεί σωστά μπορεί να οδηγήσει τη συνεισφορά στο 7% -8% του ΑΕΠ. Άλλωστε η χώρα έχει ορυκτό πλούτο παγκόσμιας εμβέλειας, αλλά αρκετά κενά τόσο στην πολιτική διαχείρισης όσο και στη στρατηγική ανάπτυξης.
Όπως είπε στο πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος των Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας, η κ. Ρ. Μπατμάνογλου, διευθύντρια της Διεύθυνσης Κλιματικής Αλλαγής του υπουργείου Περιβάλλοντος, τόνισε πως είναι απαραίτητη η βιώσιμη ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας και πως η πρώτη άδεια που χρειάζεται μια εξορυκτική εταιρεία είναι η κοινωνική άδεια.
Εκεί άλλωστε είναι και το κλειδί ώστε να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στα δύο μέρη, την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία. Όμως η προστασία του περιβάλλοντος και η διασφάλιση της αειφορίας είναι μονόδρομος.
Είναι ενδεικτικό ότι στο ίδιο συνέδριο κ. Β. Krovig, senior vice president της LKAB, τόνισε πως οι βιομηχανίες που δεν ενδιαφέρονται για την αειφόρο ανάπτυξη θα βρεθούν εκτός αγοράς, ενώ η κ. Κ. Αδάμ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ανέφερε πως για να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να περνάει μέσω της εκπαίδευσης έτσι ώστε οι νέοι επιστήμονες να λαμβάνουν υπόψη τους τις ανάγκες του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών στην κατασκευή των νέων εξορυκτικών μονάδων.
Η κ. Λαζαρίμου, διευθύντρια Επικοινωνίας της «Ελληνική παραγωγή» και Strategic Communications Consultant στον Ομιλο Βιοχάλκο, τόνισε πως είναι αναγκαία προϋπόθεση ο ειλικρινής διάλογος μεταξύ των εμπλεκομένων μερών (πολιτείας – κοινωνίας – εξορυκτικής βιομηχανίας) έτσι ώστε να υπάρχει άμεση ενημέρωση για όλα τα ζητήματα προκειμένου να αποφεύγονται οι παρεξηγήσεις που στην πλειονότητα των περιπτώσεων οδηγούν σε κλιμάκωση της έντασης και στη δημιουργία προβλημάτων.
Την εκτίμηση ότι η αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων θα δημιουργήσει μια οικονομία με βιώσιμη ανάπτυξη που ενισχύσει την ελληνική οικονομία τόνισε σε ομιλία του ο Σ. Φάμελλος, αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος στο «8th International Forum Mineral Resources in Greece».
Παράλληλα τόνισε πως η Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή χρειάζεται υλοποίηση, ενώ ανέφερε πως βάσει των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ προβλέπει ότι μέχρι το 2050 θα πρέπει να υπάρξει μείωση των εκπομπών αερίων 80%-95% από την ηλεκτροπαραγωγή.Αυτό θα προκαλέσει τεκτονικές αλλαγές, στις οποίες οι εταιρείες θα πρέπει να εναρμονιστούν.
Παράλληλα ο κ. Φάμελλος ξεκαθάρισε πως για να υπάρξει υγιή επιχειρηματικότητα η πολιτεία θα πρέπει να διαβεβαιώσει ότι ισχύουν οι ίδιοι κανόνες για όλους και να επιταχύνει τη διαδικασία των αδειοδοτήσεων.
Τέλος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας αλλά και προϊόντων με οικολογικό σχεδίασμά που θα είναι πιο εύκολα ανακυκλώσιμα, με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους αλλά και της διαχείριση των πόρων. Βασικός παράγοντας είναι η εθνική στρατηγική αξιοποίησης των πρώτων υλών, η τήρηση της νομοθεσίας, ο σεβασμός στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες.
Η περίπτωση της Μήλου
Σε αντιδιαστολή με τις πρόσφατες συζητήσεις για το κατά πόσον οι εξορύξεις υπονομεύουν άλλους κλάδους, όπως ο τουρισμός, η περίπτωση της Μήλου δείχνει ότι μπορεί να βρεθεί ισορροπία. Στο πανέμορφο ηφαιστειακό νησί των Δυτικών Κυκλάδων οι εξορύξεις βέβαια χρονολογούνται από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, γεγονός που έχει οδηγήσει σε μια «ωρίμανση» της τοπικής κοινωνίας σε σχέση με τις προκλήσεις της εξορυκτικής βιομηχανίας. Ομως εσχάτως το νησί είναι ο πλέον ανερχόμενος τουριστικός προορισμός των Κυκλάδων και προβάλλει μαζί με Σαντορίνη και Μύκονο ως ένα άλλο «μαργαριτάρι». Κι όλα αυτά με τις εξορύξεις παρούσες. Ομως δεν είναι τυχαίο τίποτα καθώς τόσο η SB Βιομηχανικά Ορυκτά, η ιστορική «Βαρυτίνη», όσο και η διάδοχός της σήμερα, η γαλλική Imerys πάντα είχαν το περιβάλλον ως βασικό μέλημα. Πριν από λίγους μήνες ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του γαλλικού πολυεθνικού ομίλου Gilles Michel, με καταγωγή από τη Μασσαλία, αναφέρθηκε στο θέμα για πρώτη φορά, μετά την εξαγορά της S&B.
«Είμαστε περιβαλλοντικά υπεύθυνοι και διαθέτουμε ένα ιστορικό προσήλωσης στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και στην αποκατάσταση του εδάφους μετά την ολοκλήρωση της εξορυκτικής δραστηριότητας, δημιουργώντας, για παράδειγμα, αμπελώνες κ.λπ.» τόνισε και προσέθεσε: «Είμαστε επίσης υπεύθυνοι εταιρικοί πολίτες στις κοινότητες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε. Με τη βοήθεια των τοπικών κοινοτήτων προσπαθούμε να αποδείξουμε στην πράξη ότι η εξόρυξη και ο τουρισμός είναι στην πραγματικότητα συμπληρωματικές και όχι ανταγωνιστικές δραστηριότητες είπε ο πρόεδρος του πολυεθνικού ομίλου Gilles Michel που πραγματοποιεί εξορύξεις στην Μήλο. To VAGONNETO στη Φωκίδα και το Miloterranean στη Μήλο είναι δύο μοναδικά παραδείγματα αυτής της αρμονικής συνύπαρξης».
Τα μέτρα
Πάντως για να γίνει πράξη και κανόνας παντού μια υπεύθυνη στάση όλων των εταιρειών και να διασφαλιστεί ο ρόλος της μεταλλευτικής βιομηχανίας στο ολιστικό πρόγραμμα ανάπτυξης θα πρέπει να προωθηθούν, τα εξής:
- Η εκπαίδευση – ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών, πιο διαφανείς περιβαλλοντικές διαδικασίες
- Η ανάπτυξη νέων καινοτόμων τεχνολογιών που βοηθά στην μείωση του λειτουργικού κόστους και τη δημιουργία πιο εμπορικών προϊόντων
- Η υψηλότερη αξία παραγωγής του τελικού προϊόντος μέσω της μεταποίησης
- Η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στην πολιτεία ότι μπορεί να προστατεύσει το περιβάλλον και τους ίδιους
- Πρωτοβουλίες για την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των εταιρειών
- Τέλος είναι απαραίτητο για τις εταιρείες να εντάξουν στη στρατηγική τους ανάπτυξη τις περιβαλλοντικές αλλαγές και την κλιματική αλλαγή που αλλάζει τον τρόπο παραγωγής.
